Onze sponsors
Dagje mee met de Vogelwacht
Verslag excursie naar Schouwen-Duiveland.
Voor vandaag had ik gepland mee te gaan met de Vogelwacht. Begin van de week leek het droog te blijven maar naarmate de zaterdag dichterbij kwam werd de voorspelling kouder en kouder. Maar zonnig en droog, dus beetje kou moet kunnen. Vanuit mijn omgeving hoorde ik wel “je bent niet tof” maar ik liet me niet weerhouden. Ik dacht ik neem mijn eigen auto mee dan kan ik terug wanneer ik wil. Dat werd snel uit mijn hoofd gepraat door de overige deelnemers en zo stapte ik met Paula en Albert in bij Alfred. Om 8 uur reden we weg en onze auto kwam als laatste terug tegen 18 uur, 10 uur weg dagje Vogelwacht!
Die 10 uur zijn om gevlogen en we hebben denk ik tussen 60 en 70 soorten gezien, en ook nog eens 10-tot 100- tallen van sommige soorten.
De eerste stop was Stellendam, daar zou mogelijk een pontische meeuw zijn…..niet gezien, wel de grote mantelmeeuw, zilvermeeuwen, meerkoeten, aalscholvers en een blauwe reiger die een poging deed om een grote vis naar binnen te werken. De planning was Schouwen-Duiveland maar onderweg stopten we onderweg nog een paar keer oa op de Brouwersdam.
Zeehonden bij Stelledam
Om 11 uur koffiestop, en heerlijk even opwarmen! En daarna, verder op de Brouwersdam, jawel 4 zeehonden. Het lukt ze toch altijd om de nodige “ahhhh” “en ohhhh schattig!” uitroepen tevoorschijn te toveren. We komen dan wel voor de vogels maar de zeehonden zijn toch een flinke bonus.
We gaan verder naar de Prunjepolder en Plan Tureluur. De ‘Heerenkeet’ rijden we nog even voorbij, oh daar kan je opwarmen ! Straks dan maar…..
Wat een prachtig, weids en uitgestrekt vogelgebied! Toch ook maar een stukje lopen, samen met Albert, al is het maar 300 meter, even benen strekken en warm proberen te worden. Tegen het groen van de dijk, volop in de middagzon, een tureluur met fel oranjerode poten, prachtig!
Voor mij veel nieuwe vogels gezien, zoals de middelste zaagbek, zwarte zee-eend, brilduiker, rotgans, kuifduiker en bij Plan Tureluur het nonnetje. Bijzonder was ook een grote groep wulpen, achter elkaar gegroepeerd in de wind en een soortgelijke groep met kluten. Verder waren er opvallend veel zwermen vogels, vaak ganzen maar ook veel goudplevieren.
Dan eindelijk de koffie en sanitaire stop bij de Heerenkeet en dan loopt de dag ten einde. We komen nog bij een vogelkijkhut ergens in Plan Tureluur. Eén auto had al afscheid genomen bij de Brouwersdam, nu gaat een andere auto naar huis. Maar wij rijden nog een rondje en komen langs de Plompetoren. En alsof er op ons gewacht werd: buizerds in de bomen, pimpelmezen en vinken, een sperwer op een paal en een paar lepelaars in een sloot, en hier en daar een groep wulpen in het gras zoals je bij ons de eenden in het gras ziet.
Kortom een zeer geslaagde dag, en de kou? Ach die is alweer vergeten na de douche.
Soorten (63):
Aalscholver, Bergeend, Blauwe Reiger, Brandgans, Brilduiker, Bruine Kiekendief, Buizerd, Drieteenstrandloper, Ekster, Fazant, Fuut, Geoorde Fuut, Goudplevier, Grauwe Gans, Grote Mantelmeeuw, Grote Zilverreiger, Havik, Holenduif, Huismus, Houtduif, Kauw, Kemphaan, Kievit, Kleine Zilverreiger, Kluut, Kokmeeuw, Kolgans, Koolmees, Krakeend, Kuifduiker, Kuifeend, Lepelaar, Meerkoet, Merel, Middelste Zaagbek, Nijlgans, Nonnetje, Paarse Strandloper, Pijlstaart, Pimpelmees, Roodborst, Roodhalsfuut, Roodkeelduiker, Rosse Grutto, Rotgans, Scholekster, Slechtvalk, Slobeend, Smient, Sperwer, Spreeuw, Steenloper, Stormmeeuw, Torenvalk, Tureluur, Turkse Tortel, Vink, Wilde Eend, Wintertaling, Wulp, Zilvermeeuw, Zwarte Ruiter, Zwarte Zee-eend
Nagekomen: één auto heeft op de terugreis toch nog de zwarte zeekoet gezien op de Brouwersdam (red.).
Oproep nationale TUINVOGELTELLING 2019
De trekvogels zijn al lang vertrokken naar warmere oorden. Een aantal soorten vogels blijft hier en hoopt te overleven zonder weg te trekken. Daarnaast komen er uit het hoge Noorden ‘overwinteraars’ hier naar toe, om de kou aldaar te ontvluchten. Hoe kunnen we deze vogels het beste helpen als ze onze tuin of balkon bezoeken? Geniet ervan tijdens de nationale tuinvogeltelling 25, 26 en 27 januari. De Vogelwacht Delft roept alle vogelliefhebbers op om hier aan mee toe doen.
In het weekend van 25, 26 en 27 januari 2019 vindt de jaarlijks tuinvogeltelling plaats. U kunt meed oen door een half uur lang, vanuit uw luie stoel, alle vogels te tellen die uw tuin of balkon bezoeken. Het tijdstip waarop u telt, bepaalt u zelf, maar tellen aan begin van de dag is aan te bevelen want dan zijn de meeste vogels actiever. De resultaten voert u in op www.tuinvogeltelling.nl. Meedoen is niet alleen leuk maar ook belangrijk, want uw ingestuurde gegevens worden gebruikt door de Vogelbescherming om een beter beeld te krijgen van de vogels in Delft en omliggende gemeenten. Dat helpt een betere bescherming van vogels bij u in de buurt!
Op de speciale website www.tuinvogeltelling.nl staat hoe u precies moet tellen. Ook kunt u hier een online vogelgids openen waarin de verschillende soorten tuinvogels staan omschreven, met afbeelding en met geluid. Daarnaast kan ook een tuinvogel app gedownload worden; handig om alvast te oefenen.
Een paar tips om vogels de winter door te helpen:
- Biedt voedsel aan. Dit kan bestaan uit zadenmengsels, fruit, pinda’s, pindakaas, vetbollen, rozijnen, enz. Let wel op dat er geen zout in zit en biedt het met mate aan. Dat voorkomt het aantrekken van ongedierte;
- Biedt dit voedsel aan op verschillende plekken in de tuin en zorg ervoor dat er ook voor de kleinere vogels genoeg te halen valt. Dit kan bijvoorbeeld door de voedersilo of –plaats te beschermen met gaas waar alleen kleine vogels doorheen kunnen;
- Maak uw tuin niet winterklaar. Laat afgevallen bladeren liggen en laat uitgebloeide planten ongemoeid; er bevinden zich nog veel zaden in voor bijvoorbeeld de putter;
- Biedt water aan door bijvoorbeeld en schaal op een overzichtelijke plek te plaatsen en dit water regelmatig te verversen;
- Hang nestkasten op en/of maak bestaande nestenkasten schoon; veel kleinere vogels overwinteren ’s nachts in groepen in deze nestkasten als het wat kouder is.
Excursie : Schouwen Duiveland
Op 19 januari 2019 van 08:00 tot ongeveer 16:00 uur
De Tureluur kun je het hele jaar aantreffen in en rond de Oosterschelde. Geen wonder dat deze vogel het symbool is geworden van een groots natuurontwikkelingsproject aan de zuidkust van Schouwen-Duivenland.
Alle goudplevieren de lucht in vanwege een jagende smelleken.
De laatste decennia zijn grote delen van de omliggende polder veranderd van akker- in natuurgebied in het kader van Plan Tureluur. Grote delen van het gebied staan onder water. Omdat de Prunjepolder tegen de Oosterschelde aanligt, dringt zout kwelwater het gebied binnen en dat heeft weer een enorme aantrekkingskracht op zoutminnende planten én vogels! Vogels kijken in dit gebied is alle seizoenen een waar feest en al helemaal in het voorjaar wanneer op het grote eiland grote kolonies visdieven en grote sterns broeden. Vrijwel elke winter wordt er tussen de rotganzen ook wel een roodhalsgans gezien. Vanaf de dijken en het uitkijkpunt laten ze zich gewillig bekijken.
Tijdens deze excursie verwachten we veel overwinteraars te zien, zoals de kluut, rosse grutto, bergeend, grote mantelmeeuw, brandgans, en mogelijk al teruggekeerde lepelaars.
Vogelexcursie: Schouwen Duivenland.
Start:Korftlaan tegenover de Papaver
Kosten: € 0,07 per kilometer
Informatie en advies op donderdag 17 januari tussen 19:00 en 21:00 uur, door Herco Christerus 06-55726529.
Kleine letters: Wegens andere afspraken van Herco zal de excursie worden geleid door Alfred Pellemans.
Smelleken gezien tijdens de voorverkenning. Hopelijk laat die zich ook zien tijdens de excursie.
Hoe komen de mezen aan hun naam?
Vanochtend zag ik ‘m voor ’t eerst in de Vockestaert: de buidelmees. De buidelmees is geen ‘echte’ mees (geen lid van de familie Paridae) maar werd lange tijd onder de mezen geschaard door z’n meesachtige gedrag en geluid. Hij kreeg het eerste deel van z’n naam in 1858 vanwege het mooie buidelvormige hangende nest dat ie maakt. Voor die tijd kreeg ie om die reden trouwens zijn eerste Nederlandse naam: Europisch Hangnestje.
De meeste in Nederland voorkomende mezen hebben een naam die is afgeleid van een opvallend lichaamskenmerk: de staartmees heeft een lange staart en de kuifmees een kuif. En de koolmees heeft een zwarte kop en hals die overeenkomt met de kleur van kool. Dat heeft de zwarte mees ook (vandaar dat ie zwarte mees heet :-). En om de verwarring nog groter te maken heet de zwarte mees in het Engels coal tit, dat in het Nederlands vertaald kan worden als koolmees.
Dan hebben we nog de matkop en de glanskop, die geen mezen heten maar het wel zijn. Tot de eerste helft van de 19de eeuw werden ze nog niet als aparte soort herkend en heetten ze eerst Riet-Mees (in Nederlandsche Vogelen) en later Zwartkopmees. Toen ze ieder hun eigen naam kregen werd het eerst Glanskop-Zwartkopmees en Matkop-Zwartkopmees en in de loop der tijd via matkopmees en glanskopmees dus alleen maar korter.
Van de naam pimpelmees is het allemaal nog niet zo duidelijk. Je zou door het woord pimpelpaars denken dat zijn naam ook afgeleid is van deze kleur. Maar pimpelpaars is niet de kleur van de kop van de pimpelmees. Toch wordt er door sommigen gedacht dat ’t andersom is: dat pimpelpaars afgeleid is van pimpelmees.
Maar waar komt pimpel dan vandaan? Waarschijnlijk van het Nederduitse pimpeln dat als een belletje klingelen betekent. Als dat klopt hebben we bij de pimpelmees dus voor een deel met een klanknabootsende naam te maken (een halfonomatopee).
De naam mees is trouwens afkomstig van het Oudhoogduits meisa wat ook al mees betekende. Een andere herkomst van de naam is verder niet bekend of onzeker. Mees komt al voor in Middelnederlandse teksten, zoals in het Haagse liederhandschrift uit omstreeks 1400 met het zinnetje Si hiet mi gaen vangen meesen (Zij droeg me op mezen te gaan vangen). Gelukkig vangen we ze tegenwoordig vooral in de kijker.
Toine Andernach
Gebruikte bronnen:
- Anoniem (omstreeks 1400). Haags liederhandschrift, van https://dbnl.org/tekst/_haa002ekos01_01/_haa002ekos01_01_0107.php.
- Blok, H., ter Stege, H. (2008). De Nederlandse vogelnamen en hun betekenis. Leidschendam/Waalre: in eigen beheer.
- Eigenhuis, K.J. (2004). Verklarend en etymologisch woordenboek van de Nederlandse vogelnamen. Amsterdam: Stichting Dutch Birding Association.
- Nozeman, C. & Sepp, C. (Herdruk 2015). Nederlandsche Vogelen 1770-1829. Tielt, België: Lannoo, Den Haag: KB.
- Sijs, N. van der (samensteller) (2010). Etymologiebank, op http://etymologiebank.nl/.
- Svensson, L. & Grant, P. J. (2016). ANWB Vogelgids van Europa. Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers.
- Wilms, H. (2016). Wetenschappelijke namen van de Vogels van Europa, op http://www.wnve.nl.
- WNT (1882-1998). Woordenboek der Nederlandsche taal, op http://wnt.inl.nl/. Bewerkt door M. de Vries en L.A. te Winkel (et al.). ‘s-Gravenhage: Nijhoff.
De Duinen, het beschermen waard
Op donderdag 10 januari organiseert de Vogelwacht Delft en Omstreken samen met het IVN Delft, en de knnv, de lezing “De Duinen, het beschermen waard”
Belangstellenden worden uitgenodigd om 20:00 uur aanwezig te zijn in het Duurzaamheidscentrum De Papaver, Korftlaan 6 in Delft. De toegang is gratis. Kom op tijd want het aantal plaatsen is beperkt. De lezing duurt tot ongeveer 22:00 uur.
Ook is een boekentafel aanwezig met titels rond het onderwerp.
De lezing wordt gegeven door Arnoud van der Meulen van Stichting Duinbehoud. De duinen zijn een uniek landschap en Nederland heeft in verhouding een groot duingebied langs de kust. Dit bijzondere gebied is de leefplek van veel bijzondere planten en dieren.
Arnoud zal als directeur van de Stichting Duinbehoud het ontstaan, de bedreiging en ontwikkelingen van ons duingebied laten zien.
Lees wat er nu op twitter getweet wordt over de Vogelwacht Delft