Onze sponsors
Hoe komt de fuut aan zijn naam?
Veel vogelnamen zijn afgeleid van het geluid dat die vogel maakt. Koekoek, oehoe en tjiftjaf zijn daar bekende voorbeelden van: de naam is een fonetische nabootsing of suggestie van het geluid. Dit soort vogelnamen zijn (zuivere) onomatopeeën. Er zijn ook half-onomatopeeën zoals schreeuwarend en korhoen. In deze namen wordt alleen verwezen naar een geluid en wordt het geluid zelf niet nagebootst.
Bij sommige vogelnamen is het wat minder duidelijk of er sprake is van een onomatopee. Hoe zit dat eigenlijk met fuut?
Lang heeft men gedacht dat fuut inderdaad een klanknabootsing was, maar dat is niet waarschijnlijk: alleen het bedelend gepiep van de jongen komt bij zo’n soort geluid in de buurt.
Klaas Eigenhuis beargumenteert in zijn omvangrijke en gedegen Verklarend en etymologisch woordenboek van de Nederlandse vogelnamen dat het logischer is dat fuut, via foet, ontstaan is uit zijn vroegere naam aarsvoet. Deze naam verwijst naar de ver naar achter staande poten van fuutachtigen waardoor het lijkt alsof de poten uit de billen steken. Ook zijn wetenschappelijke genusnaam Podiceps heeft indirect dezelfde betekenis: het is een gewijzigde versie van Podicipes (aarspoot of aarsvoet).
Taalkundig is de evolutie van aarsvoet naar fuut ook te verklaren: de v van voet wordt uitgesproken als een f na de s van aars. Daarna is aars weggevallen, waardoor het korter en waarschijnlijk ook netter werd, en bleef foet over. En de overgang van foet naar fuut kan door een klankwet worden verklaard waarin een oe een uu (en uiteindelijk een ui) wordt, zoals ook in hoes -> huus -> huis.
Overigens werd de fuut vroeger ook Pronkvogel, Keizer en Bonte Visscher genoemd, waarmee zijn statige en kleurrijke karakter werd benadrukt. Dat klonk toch wat complimenteuzer dan aarsvoet….
Toine Andernach
Gebruikte bronnen:
Blok, H., ter Stege, H. (2008). De Nederlandse vogelnamen en hun betekenis. Leidschendam/Waalre: in eigen beheer.
Eigenhuis, K.J. (2004). Verklarend en etymologisch woordenboek van de Nederlandse vogelnamen. Amsterdam: Stichting Dutch Birding Association.
Nozeman, C. & Sepp, C. (Herdruk 2015). Nederlandsche Vogelen 1770-1829. Tielt, België: Lannoo, Den Haag: KB.
Svensson, L. & Grant, P. J. (2016). ANWB Vogelgids van Europa. Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers.
Impressie Lezing Marit Meier : Knokken voor waterkwaliteit.
Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard
Delft, De Papaver, 11 oktober 2018
Georganiseerd door de drie Delftse (afdelingen van) natuurverenigingen, VWD, KNNV en IVN.
Marit Meier was/is als ecoloog betrokken bij het tot stand komen van de Eendragtspolder. Ze heeft de 20 toehoorders in de Papaver deelgenoot gemaakt van de dilemma’s en de problemen waar het waterschap en de andere instanties, een oplossing voor moest en vinden. Het was een heel boeiende avond .
Nadat ze verteld had wat een waterschap zoal doet om ons droge voeten en schoon water te kunnen blijven garanderen zoomde ze in op de Eendragtspolder. Het is eigenlijk een merkwaardig landschap daar bij Zevenhuizen en Rotterdam. Het riviertje de Rotte ligt zo’n 6 meter hoger dan de diepste polder in het gebied. En dat terwijl rivieren van oudsher voor de afwatering zorgden. Dat gaat nu zonder de vele gemalen niet lukken!
De Eendragtspolder, waarvan Bertus Laros ons kon vertellen dat het vroeger de beste landbouwgrond (klei) had van Nederland, is ontstaan uit de behoefte aan waterberging en als buffer tegen de verstedelijking. Maar al gauw kwam ook de vraag naar combinatie met recreatie en topsport (een roeibaan). Dat maakte dat veel overheden en andere partners moesten gaan samenwerken. En de landschapsarchitect ging tekenen. En moest zijn werk wel een paar keer overdoen…. Uiteindelijk werd het een roeibaan met een naastgelegen plasdrasgebied.
Voor de ecologie is een belangrijke factor dat de kleigrond veel Fosfaat en stikstof bevat. Dat komt langzaam vrij in het water en maakt het troebel. Om helder water te krijgen hebben ze daarom o.a. de bodem afgedekt met zand en vangen ze het fosfaat soms weg (met een middel dat er vlokken van maakt). Voorafgaand daaraan zijn allemaal berekeningen uitgevoerd om te kunnen voorspellen welke dingen effectief zouden zijn. Het doel was een robuust systeem dat tegen een stootje zou kunnen. En dat doel was er ook voor de Zevenhuizerplas.
Marit is er trots op dat het gelukt is om het water helder te krijgen. Ze hebben al 5 jaar geen last meer van blauwalgen. En dat willen ze zo houden maar dan moeten ze wel blijven opletten en leren. Het water is zo helder dat op de noordoever zelfs gesnorkeld kan worden. En dan kun je lekker genieten van alle leven in de plas. Bijvoorbeeld de snoeken en de waterplanten. Gelukkig is de wens van de sportvissers om karpers uit te zetten, niet gehonoreerd.
En als je door het gebied wandelt of fietst, valt het je op hoe weids het is. Sommigen zeggen zelfs een beetje kaal. Dat was de wens van de bewoners van Zevenhuizen die hun weidse uitzicht wilden behouden, en dat hebben ze gekregen. Desalniettemin is het gebied ook geschikt voor natuurbeleving boven water. Nu al zijn er verschillende soorten vogels te spotten, bijzondere en minder bijzondere. Toch moeten de wilgen die in het gebied opschieten af en toe weggetrokken worden om een robuust systeem te krijgen. Iets voor een teambuilingsuitje van het werk?
Excursie naar De Maasvlakte
De Maasvlakte is een gebied dat is aangelegd als uitbreiding van de Rotterdamse haven en steekt als een puist op de kust ver de Noordzee in. Op het uiterste puntje sta je als het ware midden in de Noordzee. Het is daarom dat hier een zeetrektelpunt is ingericht. Op het trektelpunt kunnen daarom ook veel overzee vliegende vogels worden gezien. Denk aan roodkeelduikers, jagers, zee-eenden, jan-van-genten. Op het strand zien we strandlopers, scholeksters, bergeenden, meeuwen, slechtvalken, smelleken, etc. etc.
Op het oude deel van de Maasvlakte liggen enkele bosjes waar zangvogels tijdens de trek massaal op adem komen. Elk jaar komen er kramsvogels, koperwieken, tapuiten, ganzen, vinken en spreeuwen in grote getale langs vliegen. Ook de velduil en visarend behoren zeker niet tot de uitzonderingen.
Verder kijken we uit over de Voordelta waar ook weer van alles te zien is, onder andere zeehonden en soms ook de zeearend.
Kortom een excursie die je absoluut niet mag missen!
Zaterdag 20 oktober 2018, 8.00 uur!
Start: Korftlaan tegenover de Papaver
Kosten: € 0,07 per kilometer
Inlichtingen en aanmelding: op donderdag 18 oktober tussen 19:00 en 21:00 uur bij Alfred Pellemans (015)-214 70 15.
Steppekiekendief op de Maasvlakte
Bovenstaande foto is gemaakt tijdens de voorverkenning in korte broek op 13 oktober.
Kort verslag excursie Wollebrand.
Een kort verslag van de excursie naar de Wollebrand, waar we uiteindelijk nooit zouden komen. Waar we wel zouden komen, waren plekken waar wel te parkeren viel. Wegens werkzaamheden kon dat bij de Wollebrand niet.
De eerste stop was in de Nieuwe Droogmakerijen, ofwel de Groenzoom tussen Berkel en Pijnacker. Wat vooral opviel was het grote aantal watersnippen. En een groepje fraterachtige kneuen.
Groenzoom
Daarna naar de Broekpolder bij Vlaardingen. Aangezien de bijrijder de weg beter dacht te kennen, reden we hier een klein eindje om. En natuurlijk heel veel boomkruipers gehoord. Iedere boom heeft hier een eigen boomkruiper.
Daarna op verzoek nog even naar de Banken bij Monster. Hier poelruiterachtige groenpootruiters. En verrassend veel steltlopers.
Soorten
Aalscholver, Bergeend, Blauwe Reiger, Boerenzwaluw, Bonte Strandloper, Bosruiter, Brandgans, Bruine Kiekendief, Buizerd, Cetti’s Zanger, Ekster, Fazant, Fuut, Gaai, Gele Kwikstaart, Graspieper, Grauwe Gans, Groenpootruiter, Grote Canadese Gans, Grote Mantelmeeuw, Grote Zilverreiger, Havik, Holenduif, Kauw, Kievit, Kleine Mantelmeeuw, Kneu, Knobbelzwaan, Kokmeeuw, Koolmees, Krakeend, Lepelaar, Meerkoet, Nijlgans, Ooievaar, Pijlstaart, Pimpelmees, Putter, Rietgors, Roodborst, Rosse Stekelstaart, Slobeend, Smient, Spreeuw, Stormmeeuw, Tafeleend, Tapuit, Tjiftjaf, Torenvalk, Tureluur, Turkse Tortel, Vink, Waterhoen, Wilde Eend, Winterkoning, Wintertaling, Witgat, Witte Kwikstaart, Wulp, Zilvermeeuw, Zwarte Kraai, Zwarte Zwaan.
En nog een Argusvlinder.
Lezing: Ecologie van de Eendragtspolder en Zevenhuizerplas
Op 11 oktober 2018 van 20:00 tot 22:00 uur
De Eendragtspolder en de naastgelegen Zevenhuizerplas liggen in het gebied tussen Rotterdam, Zevenhuizen en de Rottemeren. Het Hoogheemraadschap werkt hier aan waterberging maar tegelijkertijd ook aan natuurontwikkeling en natuurbehoud. Zo komen hier regelmatig bijzondere soorten vogels voor. Marit Meier van het Hoogheemraadschap vertelt over de ecologie van het gebied en het werk dat wordt gedaan om dat gebied ecologisch in topconditie te krijgen en te houden.
Locatie Papaver, Korftlaan, Delft.
Aanvang : 20:00 uur
Kom op tijd want vol=vol.