Gert van der Horn

Verslag excursie naar de Biesbosch op 24 augustus 2024

De Biesbosch is en blijft één van de mooiste vogelgebieden van het land. En onder de bezielende leiding van onze gids Hans de Winter extra de moeite waard om te bezoeken. Deze uitgelezen kans werd benut door een enthousiast groepje ‘Delftse’ vogelaars deze zaterdag. Via de A15-Werkendam-route bereikten we snel onze eerste stopplek aan de Bandijk, waar de groep werd aangevuld met gezellig internationaal gezelschap.

Aan de ene kant van de weg de polder met de nodige overvliegende kleine zangvogels (zwaluwen, piepers, kwikken), en aan de andere kant een waterrijk gebied met, natuurlijk, veel watervogels. Telescopen erbij en speuren maar! En natuurlijk direct ook lekker bijkletsen. Al snel werden diverse eenden en ganzen geïdentificeerd, maar ook grote zilverreigers, lepelaars, bruine kiekendieven en kieviten konden genoteerd worden en, als kers op de taart, een purperreiger. Toen we hier zo’n beetje ‘uitgevogeld’ waren konden we terug naar de auto lopen. Uitgekletst waren we zeker nog niet, want de meesten hadden wel wat ‘vogelprietpraat’ paraat. Tot opluchting van enkele deelnemers konden ze gebruik maken van een ‘Anas Dixi’ die niet goed was afgesloten. Goed geregeld!

De volgende stop was iets verderop aan de Bandijk. Vanaf de parkeerplaats liepen we naar het uitkijkpunt. Onderweg, vanaf het fietspad, hadden we zicht op een rijtje boeien langs een kleine aftakking van de Nieuwe Merwede. Daarop grote en kleine mantelmeeuw maar ook kokmeeuwen en twee visdiefjes. Eén daarvan had de potentie een dwergstern te worden, maar viel toch door de mand.

Onder begeleiding van wat tamme schaapjes liepen we langs ‘De Wassende Maan’, voor sommigen een kunstwerk, voor anderen een heuvel en handig vogeluitkijkpunt met zicht op de grote (ondiepe) waterplas. De meeste vogels zaten wel vrij ver weg, maar in indrukwekkende aantallen. Ganzen, knobbelzwanen en veel eenden natuurlijk. Vlakbij wel een kbv-tje (klein bruin vogeltje) dat voor onze neus het riet in flitste. Gezien de verschillende determinaties (kleine karekiet, rietzanger, rietgors) duidelijk een kbv met een identiteitscrises. Liet ie wat van zich horen dan hadden we dat misschien kunnen oplossen, maar hij/zij gaf geen kik. Ook dichterbij vlogen de zwaluwen ons om de oren, waaronder gier- en boeren- (dat gaat wel eens vaker samen). De schapen wezen ons daarna weer de weg terug naar de auto’s want de roep om koffie werd inmiddels al gehoord.

Dicht bij de koffie hadden we eerst nog een andere vogelstop in het verschiet: de volgende parkeerplaats was net voor het museum-eiland. Vanaf daar een klein stukje lopen naar het uitzichtpunt op de grote waterplas, bij waarneming.nl aangeduid als ‘Pannekoek’. We kwamen langs bosschages van waaruit enkele zangvogels onze soortenlijst aanvulden, o.a. de Tjiftjaf – echt zo’n kbv zonder identiteitscrises, roodborst en cetti’s zanger. Zicht op het hoogstaande water: zo hoog dat het bankje niet zonder laarzen te bereiken was. Daarop diverse bekende eenden en ganzen en reigers. Met wat moeite waren ook steltlopers te ontdekken, en wederom bruine kiekendieven. Ook de bijzondere vegetatie werd bewonderd en gedetermineerd.

Dit jaar lieten de vis- en zeearenden het hier afweten, althans op dit moment. Iets later, vlak voor het bezoekerscentrum (nog dichter bij de koffie), had Alfred wel de eerste zeearend van de dag in het vizier. De treuzelaars (waaronder de verslaglegger) hebben die gemist, maar konden daar wel de huismussen tegenover zetten die bij de ingang van het bezoekerscentrum zaten. Het bezoekerscentrum bood ook de koffie waarnaar inmiddels gesmacht werd en zelfs taart en andere versnaperingen. Ook weer een goed moment om bij te praten over vogels, in twee talen deze keer. Weer buiten hoorden we de boomkruiper, Short-toed Treecreeper.

Klaar voor de volgende interessante stop: een klein stukje rijden, en dan te voet een klein stukje de heuvel opklimmen. Dan heb je uitzicht op de Petrusplaat, één van de spaarbekkens in de Biesbosch. Hier wat dieper water dan op de andere plekken. Dus ook andere vogelsoorten. De recent gemelde roodhalsfuut liet zich helaas niet zien. We ontdekten wel dodaars en mogelijk een geoorde fuut, maar voelden ons toch een beetje pechvogels ;-). Ook kuifeenden en tafeleenden houden van het diepere water hier. De groene specht liet zich horen. We hadden nog meer op het programma staan dus vervolgden met de auto de daarvoor bestemde weg naar onze volgende bestemming: een mooie uitkijktoren langs de weg bood zicht op water (Noordwaard), en ook op boerenland (Polder de Zalm).

Er vlogen hier opvallend veel zwaluwen rond: natuurlijk boerenzwaluwen, maar ook een grote groep oeverzwaluwen. Verder kon de veldleeuwerik bijgeschreven worden. We vervolgden onze weg voor een spectaculair stukje autovogelen. Met hoop op koereiger werd elke verdachte witte vogel geïnspecteerd en met zorg gedetermineerd als kleine zilverreiger. De auto’s werden gestopt voor een grote roofvogel die links achter de bomen boven het landschap zweefde. Daar was ie dan voor iedereen te bewonderen: de zeearend. Het blijft een indrukwekkend beest om te zien, ook als het niet je eerste is. Ondertussen vlogen ook rechts van ons indrukwekkende aantallen vogels op. Grote groepen kieviten, met daartussen ook een andere soort: vaak zijn dit goudplevieren of spreeuwen, maar deze keer niet. Iets verderop aan de Galeiweg konden we de auto’s parkeren en hadden we zicht op een vogelparadijsje: een plas-dras-gebied vol vogels. Met verrekijkers en telescopen ontdekten we snel de grote aantallen kemphanen (die dus met de kieviten optrokken), maar ook witgatje, groenpootruiter, kleine plevier, steltkluut, oeverloper, en vlak voor onze neus watersnippen. Niet alleen de vogels maar ook de excursiedeelnemers stonden hier flink te genieten van wat de natuur te bieden heeft.

Nog twee stops te gaan conform het programma. De eerstvolgende was de Tongplaat in de Dordtse Biesbosch, dus we maakten het rondje Brabantse Biesbosch af om daarna met de pont naar onze eigen provincie te varen. Bij de Tongplaat aangekomen, een stukje lopen vanaf de parkeerplaats, wees Hans al snel op de enorme vogel die aan de overkant in de bomen zat te rusten. De joekel werd al snel zeearend genoemd wat met de telescoop ook zeker gesteld kon worden. Een tweede zeearend vloog rond en ook de andere ging vervolgens op jacht. Het was blijkbaar een goed moment om te jagen, want we zagen ook nog havik en boomvalk deze activiteit bezigen. Het water aan de andere kant van de Tongplaat-dijk waar we langs liepen bood perspectief op ijsvogel. Die werd niet gezien, maar hooguit gehoord.

Tijd voor de laatste stop bij de Nieuwe Dordtse Biesbosch. De nieuwheid straalt er hier en daar nog vanaf, maar voor vogels zeker een interessant gebied. De deelnemers die al verzadigd waren qua vogelwaarnemingen namen hier even een picknick-pauze, de andere liepen nog even het gebied in via de loopbrug naar een kijkhutje. Daar goed zicht op een mooi stel zomertalingen in eclips/rui-kleed en watersnippen die redelijk dicht bij de hut zaten, en verder (met tegenlicht) o.a. kieviten, tureluurs, lepelaars. Ook mooi te zien hier waren witgatje en kleine zilverreiger. Hiermee zaten ook de ‘die-hard’ vogelaars wel aan hun daglimiet en rondden we de excursie af. Bij de enorme stortbui tijdens de terug/om-weg langs Dordt, via de Hoeksche Waard naar Delft, zaten we lekker droog in de auto en prezen onszelf gelukkig met de prachtige vogeldag die we achter de rug hadden.

Soortenlijst (70)

Aalscholver, Blauwe Reiger, Boerenzwaluw, Boomkruiper, Boomvalk, Brandgans, Bruine Kiekendief, Buizerd, Cetti’s Zanger, Dodaars, Ekster, Fazant, Fuut, Gierzwaluw, Grasmus, Graspieper, Grauwe Gans, Groene Specht, Groenpootruiter, Grote Bonte Specht, Grote Canadese Gans, Grote Mantelmeeuw, Grote Zilverreiger, Havik, Holenduif, Houtduif, Huismus, Kauw, Kemphaan, Kievit, Kleine Mantelmeeuw, Kleine Plevier, Kleine Zilverreiger, Knobbelzwaan, Kokmeeuw, Koolmees, Krakeend, Kuifeend, Lepelaar, Meerkoet, Nijlgans, Oeverloper, Oeverzwaluw, Ooievaar, Pimpelmees, Purperreiger, Putter, Rietzanger, Roodborst, Scholekster, Slobeend, Sperwer, Spreeuw, Steltkluut, Tafeleend, Tjiftjaf, Torenvalk, Tureluur, Turkse Tortel, Veldleeuwerik, Visdief, Waterhoen, Watersnip, Wilde Eend, Wintertaling, Witgat, Witte Kwikstaart, Zeearend, Zomertaling, Zwarte Kraai

Zaterdag 21 september, Rondje Ackerdijkse Plassen, fietsexcursie
Start: Korftlaan tegenover de Papaver om 8.00 uur. Ongeveer 12.00 uur terug.
Informatie en aanmelden op donderdag 19 september tussen 19.00 en 21.00 uur bij Pieter Aaldring, Tel. telefoonnr

Deze excursie vindt ook normaal gesproken in het voorjaar plaats tijdens de Nationale Vogelweek, maar ook in het vroege najaar zal er genoeg te beleven zijn. De trekvogels zijn alweer op het weg naar het zuiden en doen de verschillende plassen en natte weilanden in de Ackerdijk aan. We stoppen bij uitkijkpunten die zicht hebben op verschillende landschappen, weide, bos, veengebied, waardoor het aantal soorten vogels behoorlijk kan oplopen. Mogelijk zien we kemphanen of andere steltlopers. Misschien zien we ook nog wel roofvogels op trek bij mooi weer en een beetje noordoostenwind.

Zorg voor een goed onderhouden fiets en vergeet je eigen verrekijker en/of telescoop niet. Vergeet ook niet wat te eten of te drinken mee te nemen voor jezelf.

Zaterdag 7 september Kraaiennest, Broekpolder, 7.00 uur, fietsexcursie
Start: Onder Ons/Zwembad Kerkpolder
Informatie en aanmelden op donderdag 5 september tussen 19.00 en 21.00 uur bij Gert van der Horn, Tel: telefoonnr

Het Kraaiennest staat regelmatig op het excursieprogramma, zowel in het voorjaar als in het najaar (in het staartje van de zomer in dit geval). Het is lekker dichtbij en biedt altijd kans op mooie vogelsoorten. In het voorjaar combineren we het meestal met de Wollebrand en de Zeven Gaten, maar deze keer combineren we het met een bezoek aan de Broekpolder. Ook dan is het weer met een mooie fietsroute door Midden Delfland.

In het Kraaiennest broeden onder andere visdief, kokmeeuw, kluut, waterral, bruine kiekendief en natuurlijk oeverzwaluwen. Daarnaast lopen er diverse steltlopers rond, waaronder tureluurs, grutto’s en watersnippen. Maar we maken ook kans op een oeverloper of witgatje. Soms zijn er in de buurt al andere vroege trekvogels te zien, bijvoorbeeld goudplevier, of paapje.

De Ruigte is een gebied van circa 140 ha. in de Broekpolder te Vlaardingen. De Broekpolder was oorspronkelijk een (veen)weidegebied en is vervolgens “gebruikt” om Rotterdams havenslib te storten. Door de jaren heen heeft de Broekpolder zich ontwikkeld tot een gevarieerd recreatiegebied, met diverse leuke vogelsoorten (in het voorjaar nog de wielewaal). Natuurlijk veel watervogels (o.a dodaars, lepelaars, ijsvogel), maar er worden ook wel eens bijzondere dwaalgasten gespot. Wij gaan er ook ons geluk beproeven, maar worden vast al blij van een mooie appelvink.

Biesbosch, zaterdag 24 augustus, auto-excursie
Start: Korftlaan tegenover de Papaver om 7.00 uur
Kosten € 0,07 per kilometer.

Informatie en aanmelden op donderdag 22 augustus tussen 19.00 en 21.00 uur bij Hans de Winter. Telnr.: telefoonnr

Al 13 jaar lang is de Biesbosch een vast item op de Vogelwacht excursiekalender. En niet ten onrechte, wat een ontzettend natuurrijk en vogelrijk gebied. Zelfs in de zomer, als het broedseizoen voorbij is, de vogeltrek nog amper is begonnen en met name de eenden (bijna) onherkenbaar zijn vanwege het wisselen van hun verenkleed.

We bezoeken al eerste verschillende plekken aan de Brabantse kant van de Biesbosch tussen Werkendam en het bezoekerscentrum op het MuseumEiland. Daarna gaan we naar de Zuid-Hollandse/Dordtse kant van de Biesbosch, via de pont Kop van ’t Land. Eerst naar de uitzichtpunten over de Tongplaat en we eindigen in de Nieuwe Dordtse Biesbosch (vlak onder Dordrecht), een nieuw natuurgebied dat nog maar enkele jaren bestaat. Visarend en zeearend zijn bijna vaste prik op deze excursie. Verder te veel soorten om op te noemen.

Lees de verslagen van deze excursie in de afgelopen jaren op onze website of in de Vogelstreken. Voor meer informatie zie o.a. de volgende websites:
Nationaal Park de Biesbosch: https://np-debiesbosch.nl/
Biesbosch MuseumEiland: https://biesboschmuseumeiland.nl/
Nieuwe Dordtse Biesbosch: https://np-debiesbosch.nl/nieuwe-dordtse-biesbosch/
Nieuwe Dordtse Biesbosch: https://www.wshd.nl/nieuwe-dordtse-biesbosch