Datum: 10 februari 2022, 20:00 uur, inloop vanaf 19:45 uur

Door: Albert de Jong, SOVON

Aanmelden (gratis) via de site van IVN-Delft: Naar aanmeldpagina

De drie natuurverenigingen in Delft (IVN-Delft, Vogelwacht Delft en Natuurlijk Delfland-KNNV) organiseren in de wintermaanden elke tweede donderdagavond van de maand gezamenlijk een lezing over een natuuronderwerp. 10 februari 2022 gaat het over de Vogelatlas, hoe is die tot stand gekomen en wat hebben we eraan? En het werk voor het vervolg: De LiveAtlas. De lezing wordt gehouden via Zoom.

Vogels moeten zich voortdurend aanpassen, aan veranderingen in gebieden, andere landbouwmethoden en het veranderende klimaat. De Vogelatlas, die in november 2018 werd gepresenteerd, brengt de trends en ontwikkelingen van de vogelstand in beeld, gebaseerd op 40 jaar vogelonderzoek. Ruim 2000 vogelaars uit heel Nederland, waaronder enkele Delftse Vogelaars, brachten de verspreiding van zowel broedvogels als wintervogels in kaart.

De Vogelatlas geeft een haarscherp beeld met welke vogels het goed gaat en met welke niet. Zo zien we in de cijfers het herstel van de moerasvogels terug. Dankzij gerichte beschermingsmaatregelen en een betere waterkwaliteit doen purperreigers en zilverreigers het weer goed in ons land.” Maar er vallen harde klappen op het boerenland. Met al deze gegevens kan gericht gewerkt worden aan herstel. Daarom is het ook belangrijk om al die informatie actueel te houden, Sovon Vogelonderzoek Nederland voert daarom een vervolg uit: LiveAtlas, waaraan iedere vogelaar aan mee kan doen, en daarvoor hoef je echt niet doorgewinterd te zijn. Albert de Jong van Sovon zal vertellen over het werk voor- en de resultaten van de Vogelatlas en zal ook vertellen wat LiveAtlas inhoudt en hoe je daar een bijdrage aan kunt leveren.

Een impressie van de lezing ‘Herbebossing in de droge tropen, Africa Wood Grow’

Delft (zoom), 13 januari 2022 door Roeland Lelieveld

Roeland Lelieveld hield zijn presentatie voor 71 mensen via Zoom. In 2005 liep hij stage in Kenia en zag daar de gevolgen van ontbossing. Maar hij zag ook een oplossing: herbebossing! En waar anderen blijven steken in de gedachte, heeft Roeland gewoon gedaan. ‘Niet vertellen, maar doen en laten zien!’ is zijn motto. En deze avond heeft hij het ook aan ons laten zien. Samen met zijn Keniaanse partner Daniel Muvali begon hij met het planten van bomen in 2010 en richtte in 2014 de stichting Africa Wood Grow op. Hij kende Daniël nog van zijn stage in Kenia waar hij aan hem gekoppeld was, Daniël liep daar ook stage.

Het resultaat is al zichtbaar

Nu zijn we 12 jaar verder en begint het resultaat zich af te tekenen. Roeland liet foto’s zien van voor en na het planten van bomen. Het verschil is enorm! Het is goed te zien dat in de oude situatie het water als het regent direct wordt afgevoerd naar de Indische Oceaan. De toch al arme grond wordt zo steeds onvruchtbaarder. Roeland en Daniel bedachten dat deze vicieuze cirkel alleen doorbroken kon worden door het planten van bomen die het water vast kunnen houden, met hun schaduw verdamping tegen kunnen gaan en het bodemleven op gang kunnen brengen.

De start van Africa Wood Grow

Het begon allemaal op het land dat Roeland in 2010 had aangekocht in de buurt van de Tiva-rivier. Met zijn eigen spaargeld. Op dat land zijn bomen geplant en verzorgd. En omdat er in die omgeving weinig infrastructuur aanwezig was, moest ook dat worden aangelegd met materiaal dat was aangekocht in Nairobi.

Omdat de grond was uitgeput en weinig bodemleven bevatte moesten dat speciale bomen zijn die daartegen konden. Vooral Melia volkensii, een inheemse boom bestand tegen termieten, een pionier, die een permanente bosvegetatie weer terug kan brengen. Als andere bomen gebruikt zouden worden zou het hele project mislukken. De beste periode om daar bomen te planten is november.

Hoe is de grond zo uitgeput geraakt?

Uit het publiek kwam de vraag hoe het komt dat de grond zo is uitgeput. Roeland vertelde dat het oorspronkelijk savanne grasland en savannebos was met veel Acaciasoorten, Melia volkensii en Commifora’s. De plaatselijke bevolking maakte daar holistisch gebruik van en trok rond met hun vee. In de koloniale tijd werden die veeboeren in reservaten geplaatst, wat hun leefgebied natuurlijk beperkte. De rest van het land werd klaar gemaakt voor het houden van vee, maar zover is het nooit gekomen omdat het land onafhankelijk werd en teruggegeven aan de Kamba community van Kitui. Na de Tweede Wereldoorlog groeide de bevolking en hadden de boeren kleine stukjes land, en waren ze vooral bezig met overleven. Eten nú had prioriteit boven eten later. Om dat proces te keren is een kleine investering nodig én kennis.

De lokale boeren en mensen zijn het belangrijkst

Roeland en Daniël lieten zien dat het kon, en dat het ook in economisch opzicht gunstig is om bomen te planten. Voor uitbreiding naar meer land is het belangrijk dat de boeren in de omgeving mee gaan werken. Dat willen ze wel, vooral als ze de resultaten zien. Maar dat kan niet zomaar. Ze krijgen een lokale opleiding, dat kost per boer ongeveer € 750. En bij alle boerderijen moeten watertanks en waterpompen komen en zonnepanelen. Inmiddels zijn 100 boeren (met hun gezinnen) aangesloten die allemaal bomen op hun land hebben. Onder de bomen kunnen groente- en vruchtgewassen, zoals mais, papaja, bananen en bonen geteeld worden. Dat betekent weer extra inkomsten.

Alles in eigen hand

De stichting maakt geen gebruik van subsidies, niet van Nederland en niet van Kenia. De aangesloten boeren moeten verder hun eigen inkomsten genereren. Wel is er extra geld nodig voor o.a. opleiding, arbeid (in Kenia), het kweken van bomen die als ze drie maanden oud zijn kunnen worden geplant (een boom kost € 5,-) en onderzoek. Het vervoer van de materialen en jonge bomen gebeurt zoveel mogelijk met ossenkarren, dat is daar het gangbare vervoermiddel, dus daar wordt bij aangesloten. Dat alles gebeurt onder de verantwoordelijkheid van (de Keniaanse afdeling van) AWG. Gelukkig zijn er enkele sponsoren en mensen die bedragen (groot en klein) doneren, vooral in Nederland. Al het geld dat binnenkomt wordt uitgegeven in Kenia. De Nederlandse organisatie wordt niet betaald, Roeland heeft nog gewoon een baan.

De filosofie is dat het project meebeweegt met de lokale samenleving en mag deze zeker niet ontwrichten.

Keniaanse overheid

De overheid van Kenia staat achter het project. De first lady van Kenia heeft het project zelfs beloond met een award.

De toekomst

Samen met de lokale bevolking werken ze nu aan verdere vergroening in de droge tropen en daarmee aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit en permanent landherstel. Het doel is om een aaneengesloten groen gebied te krijgen waar de boeren bomen planten. Daarmee is AWG al een eind op weg. De luchtfoto’s die Roeland liet zien toonden dat mooi aan.

Tegelijkertijd worden de mensen daarmee uit de armoede gehaald en zal de noodzaak om kinderen te krijgen verminderen, en daarmee vermindert dus ook de milieudruk op het gebied. Of AWG de snelle groei van het aantal boeren kan blijven behappen is niet te zeggen. Voorlopig gaan Roeland en Daniel door op de ingeslagen weg.

Meer informatie over dit hoopgevend initiatief is te vinden op de website: https://africawoodgrow.org

Op 13 januari 2022, 20:00 uur, inloop vanaf 19:45 uur

Door: Roeland Lelieveld, oprichter Africa Wood Grow
Aanmelden (gratis) via de site van IVN-Delft: https://www.ivn.nl/afdeling/delft/activiteiten/herbebosssing-in-de-droge-tropen

De drie natuurverenigingen in Delft (IVN-Delft, Vogelwacht Delft en Natuurlijk Delfland-KNNV) organiseren in de wintermaanden elke tweede donderdagavond van de maand gezamenlijk een lezing over een natuuronderwerp. 13 januari 2022 gaat het over het werk van Africa Wood Grow die Afrikaans land weer vruchtbaar maakt. De lezing wordt gehouden via Zoom.

Roeland Lelieveld liep in 2005 stage in Kenia. Hij zag daar de gevolgen van ontbossing, maar ook een oplossing: herbebossing! En waar anderen blijven steken in de gedachte, heeft Roeland gewoon gedaan. ‘Niet vertellen, maar doen en laten zien!’ is zijn motto. Met het spaargeld van zijn baan in Nederland en met zijn Keniaanse stagevriend, Daniël Muvali startte hij in 2010 Africa Wood Grow (AWG). Samen met de lokale bevolking werken ze nu aan vergroening in de droge tropen en daarmee aan de bescherming van de natuur en biodiversiteit en permanent landherstel. Met succes! Hun werk wordt ondersteund door onderzoek, educatie en maatschappelijke actie. En dat nog steeds zonder structurele subsidies, Roeland heeft nog gewoon een baan in Nederland. Tijdens deze presentatie deelt Roeland zijn kennis en ervaringen over het herbebossen in de droge tropen. Daarnaast neemt hij u graag mee in zijn toekomstvisie. Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk, daadkracht maakt het verschil!

Voor meer informatie:

Website: http://www.africawoodgrow.org
Video: http://www.youtube.com/watch?v=Zo34k2r9qSE
Facebook: https://www.facebook.com/africawoodgrow
Twitter: @africawoodgrow en  @r_lelieveld

Aleida van den AkkerLezing over de Marker Wadden, natuur In Productie; onderzoek naar het ecologisch functioneren van de Marker Wadden door Ralph Temmink gehouden op 11 november 2021.

De Markerwaard was een gebied dat oorspronkelijk bedoeld was om ingepolderd te worden. Na de Afsluitdijk in 1932 kwam de dijk om de Markerwaard er in de jaren ‘60. De inpoldering ging niet door en er ontstond een badkuip met troebel water, weinig variatie en weinig biodiversiteit. Om daar verandering in te brengen zijn de Marker Wadden gemaakt. Ralph heeft aan de Radboud Universiteit onderzoek gedaan naar het ecologisch functioneren van de Marker Wadden. Om antwoord te krijgen op de vraag: werkt het? Hieronder enkele highlights uit zijn lezing.

De badkuip is omgetoverd tot een gevarieerd gebied met afwisselende dieptes en luwe plekken afgewisseld met plekken waar de wind vrij spel heeft. En op de ondiepe plekken kan ook het licht doordringen. Alles om het voedsel web, gebaseerd op plankton en algen, gevarieerder te maken. Op de ondiepe plekken onderscheidt Ralph vier typen habitats: moerasandijvieslik, beschut zand, onbeschut zand en rietoevers. Hij heeft o.a. in de zomer van 2020 onderzocht wat het effect daarvan is op de aanwezigheid van vislarven, het blijkt dat met name de rietoevers veel vislarven bevatten.

De ontwikkeling van de Marker Wadden heeft wel te lijden van ganzenvraat, waardoor het een kale boel blijft. Rietplanten en lisdodden krijgen geen kans om uit te groeien. Bescherming aanbrengen na aanplant planten, levert een enorm verschil op.

Iemand in het publiek vulde aan dat haar onderzoek naar de aanwezigheid van insecten ook aantoonde dat de Marker Wadden veel verschil uitmaken. Er zijn heel veel insecten.

Al met al maakt dat de Marker Wadden tot een gebied waar vogels als kluten en visdieven succesvol broeden. Het is een waar vogel- en visparadijs geworden.

Ralph neemt ons nog even mee naar de toekomst met een vooruitblik op de Marker Wadden:

In 4 jaar tijd naar 900 hectare moerasnatuur gegroeid
Marker Wadden herstelt de functie van ondieptes als kraamkamer en foerageergebied voor vis en vogels
Voor effecten op hele Markermeer is een groter oppervlak nodig.

We blijven dit interessante gebied volgen!

Op donderdag 11 november 2021 van 20:00 tot ongeveer 21:00

Deze lezing komt in plaats van de lezing over de Groenzoom.

Wat is het verschil tussen de palmeilanden van Dubai en de Marker Wadden? De Marker Wadden, een nieuwe eilandengroep in Nederland, is aangelegd ter dienste van de natuur en voor recreatie. Dit 900-hectare moerasgebied heeft zich ontwikkeld tot een waar vogelparadijs. Tijdens deze lezing vertelt onderzoeker Ralph Temmink verbonden aan de Utrecht Universiteit over de achterliggende ideeën van de Marker Wadden, en over de resultaten van vier jaar onderzoek naar de ontwikkeling van vegetatie, het voedselweb en vissen. Tijdens de lezing wordt u aangespoord om na te denken over de gemaakte keuzes en dit samen te bediscussiëren.

Om je aan te melden voor deze lezing zie : https://www.ivn.nl/afdeling/delft/activiteiten/de-markerwadden