Hans de WinterMeeuwen, Nederland kent er velen, vele soorten en grote aantallen. Een van de voordelen van het aan de Noordzeekust liggen. Daarbij geholpen door de grote steden die veel eetbaar afval produceren. Voor ons als kleine kinderen in Amsterdam Nieuw-West, 60 jaar geleden toen was het inderdaad nog nieuw, was het een spektakel stukjes brood omhoog te gooien vanaf ons balkon. Dat was vanuit onze portiekwoning, 3-hoog in de Theodorus Dobbestraat. Meeuwen kwamen de stukjes brood in duikvlucht uit de lucht plukken. Waar ze vandaan kwamen was altijd een verrassing, in minder dan geen tijd was het een komen en gaan van zeemeeuwen. Zeemeeuwen, een niet bestaande soort- of familienaam. Voor ons herkenbaar genoeg, er waren grote en kleine en verder leken ze heel erg op elkaar, veel wit en veel gekrijs. Ze konden ook zeer venijnig zijn naar elkaar, afpikken was de sport. En vliegen dat ze konden, ware acrobaten. Pas veel en veel later begon ik me serieuzer te verdiepen in de onderlinge verschillen. Ik was altijd meer een genieter dan een echte vogelaar. Als puntje bij paaltje komt ben ik dat nog altijd. Ik sluit mij helemaal aan bij Ruben Smit, in zijn voorwoord voor De Nederlandse Meeuwengids: ‘Ik ben geen groot vogelaar en zal dat ook nooit worden….’

De Nederlandse Meeuwengids van Ruurd-Jelle van der Leij en Merijn Loeve, staat nu ook bij mij in de boekenkast. Vorig jaar, 9 januari 2020 voordat de Corona-pandemie in volle hevigheid losbarstte, was Merijn in de Papaver om ons over meeuwen en zijn boek enthousiast te maken. Lees het verslag van Aleida van den Akker over deze leerzame maar ook fraaie lezing. Zijn meegenomen doos met boeken raakte uitverkocht. Ik ben ruim een jaar later pas gevallen voor deze verleiding. Soms heb je iemand nodig die je interesse wat aanwakkert. En dat geplande zaadje kan ook later ontkiemen. Over enthousiasmeren gesproken, ook de ons onlangs ontvallen nestor Bertus Laros was aanwezig op die lezing. Ik herinner me met veel plezier zijn wandel- en fietstochten door de Delftse Hout en de Delftse omgeving.

Klein beginnen, enthousiast blijven, langzaam opbouwen, veel met mensen op stap gaan die iets meer weten als jij, en dat ook beeldend kunnen vertellen. Dat is de manier om een vogelaar te worden en te blijven. En boeken helpen daar dus ook bij. Die kunnen net dat beetje extra kennis leveren zonder te vervallen in een saaie encyclopedie. De Nederlandse Meeuwengids is zo’n boek: overzichtelijk, handzaam en met liefde voor het onderwerp geschreven en in beeld gebracht. Ik kan mij nog mijn eerste kennismaking met een stormmeeuw herinneren, al weer geruime tijd geleden. Mijn ogen gingen open toen ik mij realiseerde dat er meer was dan kok-, zilver- en mantelmeeuwen. Mijn volgende uitdaging is de pontische meeuw. Een mens is nooit te oud om te leren. Om met Ruben Smit af te sluiten: ’Ik ben een beetje meer vogelaar en meeuwenkenner geworden’.

Hans ZweekhorstTijdens een bezoekje aan Starrevaart vind je altijd wel leuke en soms bijzondere soorten. Zeker begin november veel watersnippen, pijlstaarten en minstens 10 dodaars.
Dit keer was er ook een grote mantelmeeuw met een voor mij bijzonder gedrag.
De 2 volwassen zwanen hadden geen probleem, maar het jonge exemplaar kreeg het vol voor de kiezen. De grote mantel bleef hem maar aanvallen.

Hans de Winter
Al sinds mijn (lagere) schooltijd sprak nieuw land tot mijn verbeelding. En dat niet omdat NL toevallig bekend staat als Nederland. Alhoewel….. Die verbeelding werd gevoed door de broeders en de overige leerkrachten van de Sint Henricusschool in Amsterdam Nieuw West. Die spraken over het Nederlandse gevecht tegen het water, de inpolderingen, ons ondernemende volkje. Dat sprak het avontuur in het jongetje dat ik was, erg aan. Overigens vooral om er over te lezen en naar te luisteren. Zoals veel kinderen in die naoorlogse (WO II) tijd was ik een keurig opgevoed voorzichtig katholiek jongetje. De strijd tegen het water in ons landje, waarvan de westelijke helft onder het zeeniveau ligt, ging natuurlijk gewoon door toen ik ‘groter groeide’. Nationaal Park Nieuw Land is een van de resultaten, met de Marker Wadden als nieuwste loot aan deze stam. Een Marker Wadden die nog steeds in ontwikkeling is. Vorig jaar was ik graag met de Vogelwacht afgereisd naar deze nieuwe Nederlandse archipel. Helaas strooide de Corona-maatregelen roet in het eten. Maandag 11 oktober ging ik alsnog, samen met René D. René heeft bijgaande foto’s gemaakt.

Er gaan 3 verschillende veerboten naar het Haveneiland, het enige van de 5 Marker Wadden eilanden dat voor iedereen te bezoeken is. Wij hadden het geluk in Lelystad in de mooiste van de drie veerboten te kunnen instappen, de driemaster Abel Tasman. Op de heenreis keurig met de (diesel)motor maar op de terugreis een gedeelte zeilend. Waarmee 25% diesel werd bespaard, aldus de schipper.

Het waaide flink, dat maakte vogels spotten lastiger, maar we hielden het droog. Zo nu en dan was er zelfs een beetje zon. Fris was het daardoor dus ook. Gelukkig waren we erop gekleed. En anders biedt de Batavia Outlet tegenover de Bataviahaven in Lelystad uitkomst 😉.

Wat een avontuur om te lopen op nieuwe eilanden, waar in minder dan geen tijd nieuw leven is ontstaan. In het Markermeer die, als ik de experts geloven mag, aan het afsterven was. Het barstte er van de baardmannetjes en we hebben diverse waterrallen gehoord. Wel goed zicht op scharrelende en vliegende watersnippen. Op de basaltblokken van een van de ‘washovers’ aan de westkant van het eiland, stond heel even een nieuwsgierige maar voorzichtige oeverpieper naar ons te kijken. Graspiepers waren er meer.

Op het Noordstrand stond een eenzame krombekstrandloper met zijn kop in de wind uit te puffen. Dat wil zeggen dat dacht ik (op basis van de lengte van de poten en de snavel) en gaf dat desgevraagd aan, er stond een klein begeleid groepje te kijken. Zij waren de ontdekkers. Ik kreeg bijval, zo niet van René, hij twijfelde en maakte wat foto’s. Het oordeel van de experts op zijn opgestuurde foto’s, was een bonte strandloper. Het hele eiland afstruinend vloog er een blauwe kiekendief, vrouwtje of juveniel, de aanwezige eenden opjagend. Wat de vele eenden betreft, viel de grote hoeveelheid wintertalingen op. Ook al is dit het enige eiland waarop bezoekers zijn toegestaan, dan nog is verreweg het grootste gedeelte als broed- en rustgebied aangewezen. Met andere woorden blijf op de paden, waar er voldoende van zijn. En ook hier bleek weer, dat het lastig is om vogelkijkhutten te ontwerpen waar iedereen, klein en groot en alles daartussen, uit de voeten kan. Ben je niet een van de huurders van de paar vakantiehuisjes, of een medewerker of vrijwilliger van Natuurmonumenten, of een van de opvarenden van de plezierjachten die een aanmeerplek hebben kunnen bemachtigen, dan mag je één dagdeel op het eiland verblijven. De veerdienst is daar op ingericht. Zodat wij om 13:00 uur uit Lelystad vertrokken en om 17:30 uur weer moesten vertrekken van het Haveneiland. En geloof mij maar, die tijd vliegt voorbij. Wil je de hele kustroute lopen dan heb je 7.2 kilometer afgelegd. Maar omdat er zoveel plekken zijn om vogels te kijken, w.o. de officiële uitkijkpunten, moesten wij een keuze maken. Volgend voorjaar maar weer een dagdeel Marker Wadden boeken! We reden terug naar huis over de Oostvaardersdijk langs het Markermeer. Met dank aan de stevige bries zagen we daar drie buizerds keurig stil hangen, jagend boven de berm van de dijk. Een mooie afsluiter, zeker met die fraaie wolkenluchten en de ondergaande zon.

Hans de WinterZomertijd – komkommertijd. Een begrip dat vooral in de media gevleugeld is geworden. Weinig nieuws, velen zijn op vakantie dus er is weinig ‘officieels’ te melden. Dan maar wat andere berichten bijeenschrapen. Nu is dat wat minder dan vroeger, omdat social media mee op vakantie gaan. Gevleugeld is dan wel weer passend, omdat de zomer voor onze gevleugelde vrienden een rust- en overgangsfase is. Dus inderdaad voor vogelaars een wat mindere periode.

Dat neemt niet weg, dat er altijd wat te zien is op het vogelfront. De afgelopen dagen, ik heb het over eind juli, bivakkeert een jonge havik voor mijn huis. En dat is best bijzonder aan de rand van de Delftse binnenstad. Om precies te zijn in de bosschages langs de afrit van de Prinses Beatrixlaan naast het Christelijk Lyceum Delft (CLD). Het is een havik met een tweede kalenderjaarkleed (najaar), zoals omschreven in de ANWB Vogelgids van Europa, een jong vrouwtje.

Aardig rumoerig, maar dat zal wel komen omdat ze vaak wordt lastig gevallen door gaaien en eksters. Daarbij laat zij zich goed zien, omdat ze heen en weer vliegt tussen haar favoriete plekjes. Dat zijn de berm tussen de omhoog lopende Prinses Beatrixlaan en de afrit naar de Buitenwatersloot en de hoge bomen naast de gymzaal van het CLD. Ik ben al een paar keer met mijn verrekijker om mijn nek de voordeur uitgelopen, als haar ijl jammerende bedelroep PIEH-ih (ANWB) weer klonk. Ook de regelmatig zijn hond uitlatende buurman was het geluid al opgevallen. Dat het een roofvogel moest zijn, had hij al geraden. Zo zie je maar weer, wat nou komkommertijd.

Hans de WinterHet was alweer een jaar geleden, mijn bezoek aan de nachtzwaluwen (caprimulgus europaeus). Dat kan niet in Delft en omstreken. Je moet daar een klein reisje voor maken. Vanuit Delft gezien is de dichtstbijzijnde ‘kolonie’ nachtzwaluwen te vinden in de Kriekelareduinen, in grenspark De Zoom – Kalmthoutse Heide onder Bergen op Zoom. Een uur en een kwartier rijden met de auto. Op de één na langste dag van het jaar, 22 juni, ging ik met René D. op stap voor een avond/nacht-bezoek. Helaas reden we wel de regen in. Door een van de weerapps benoemt als miezer/lichte bui. Maar het ging wel de hele avond door. Zonder paraplu en/of regenpak wordt je doornat. Toen ik mij in mijn regenpak aan het hijsen was, op de parkeerplaats van De Heusche Bollaert, zag René een grauwe vliegenvanger rondom de ingang van het etablissement. Helaas verdwenen toen ik zo ver was. Het was grauw en grijs, geen zon en geen mooie wolkenluchten. Dan moet je wel zin maken. Gelukkig piepte de ondergaande zon, vlak boven de horizon, net een beetje onder de grauwe luchten door.

René ging ook op herhaling. Zijn nachtzwaluwen filmpje van 2015 kon wel beter. Dat is zeker gelukt, ondanks de lastige lichtomstandigheden hoe later het werd. Zijn filmpje is te vinden op zijn youtube-kanaal redjered achter deze link: https://youtu.be/3JCEirgWwa8.

Voordat het tijd was voor de nachtzwaluwen, maakten we een wandeling over de heide. Op zoek naar de vele boompiepers die we hoorden. Ook die toonden zich verregend voor onze kijkers. Donker en nat, het leken wel spreeuwen. Maar wel stug door gaan met het verzamelen van insecten voor hun kroost. Bikkels !! Het geknor/gesnor wat we toen hoorden was afkomstig van padden en kikkers. Waarvan we er één gezien hebben, in het licht van een zaklantaarn, toen we aan de terugweg begonnen. Hij had een gladde, gespikkeld/gestreepte huid en was een beetje blauwig, waarschijnlijk een heikikker.

Toen de nachtzwaluwen eenmaal begonnen te snorren, overal om ons heen, vergaten we de regen. Vrij snel lieten ze zich ook zien, vlak bij ons. Op één moment zelfs drie tegelijk. Met het blote oog perfect te onderscheiden. Exemplaren met en zonder witte vlekken, man en vrouw. Zodra ze in een naaldboom duiken of in de heide, zijn ze direct onzichtbaar. Genieten al met al. Vele exemplaren vertoonden zich met hun acrobatische vlucht in de loop van de avond. Een vlucht die overigens volledig geluidloos is. Wel veelvuldig vliegend te horen was hun ‘krruIET‘ geroep (ANWB). Vorig jaar heb ik dat gemist. Ik was hier toen wel drie weken later. In de toenemende duisternis liepen we kleine stukjes. Maar eigenlijk maakte dat niet uit, want ze zaten overal. Ondanks de vrijwel continue regen, een geslaagde trip. Met dank aan mijn nieuwe steunzolen.