Uit verschillende telprojecten blijkt dat de merel, vooral in het stedelijk gebied, al langer achteruitgaat. Het broedsucces van de soort vertoont een zelfde trend. Daarom is 2022 door Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland uitgeroepen tot het Jaar van de Merel (www.jaarvandemerel.nl ). Samen met zo veel mogelijk vogelliefhebbers wordt onderzocht wat er aan de hand is met de merel, zowel wat de productie van jongen betreft, als met hun leefgebied en voedsel.

De merel is de talrijkste broedvogel van Nederland. In de afgelopen twee eeuwen ontwikkelde de soort zich van schuwe bosvogel naar bekende tuinvogel. Tot de eeuwwisseling namen merels toe, maar vanaf 2016 verdween bijna een derde van de populatie. Waarschijnlijk deels als het gevolg van het usutu-virus, maar de precieze oorzaken zijn nog onbekend. Deze plotselinge afname is reden om de merel beter te gaan onderzoeken.

Hoe kan worden meegedaan worden met het onderzoek?

Merel en bessentelling
Met de onderzoeksvraag of een vermindering van de hoeveelheid groen in de stad (en dus voedsel) misschien een rol speelt bij de overleving van de merels. Met een merel- en bessentelling wordt geprobeerd daar meer over te weten te komen. Elke deelnemer telt vanaf 1 januari wekelijks de merels in de tuin, op het balkon, of in het plantsoen waarop uitgekeken wordt. Van belang is aan te vinken waar ze van aten. Zaten ze in de sierappel? Wroetten ze in het gazon? Of lieten ze de lijsterbes deze week links liggen? De resultaten van de telling geven waardevolle informatie over welke voedselbronnen door het jaar heen belangrijk zijn voor de merel.

Tuinvogeltelling 2022
Om een vinger aan de pols te houden is het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen ‘hun’ merels (blijven) tellen. De jaarlijkse Nationale Tuinvogeltelling op 28, 29 en 30 januari 2022 is daartoe een geschikt moment. Door de grootschalige aanpak van deze telling (er doen tienduizenden tellers mee) en het langjarig verloop geeft het een mooi beeld van aantallen en verspreiding door de jaren heen.

Nestkaartenproject
Jaarlijks worden enkele tientallen merelnesten gevolgd voor het Nestkaartenproject. Om goede uitspraken te kunnen doen over het broedsucces van de Merel zijn meer nestkaarten nodig. Sovon wil graag weten wat het aandeel succesvolle nesten is en hoeveel jongen er uitvliegen. En of daar verschillen in zijn tussen het stedelijk en landelijk gebied. Hiertoe kan het beste een korte cursus Merelnesten zoeken en volgen gevolgd worden. De cursus vindt in de periode april-mei plaats. Onder leiding van een ervaren professional leer je alle stappen: van het ‘koud’ zoeken naar nesten tot het noteren en invoeren van de gegevens via de app AviNest en het Nestkaartprogramma.

Onze Hans en Gerard zijn de nieuwe sterren van de buis bij Omroep West. Lees en kijk wat ze te vertellen hebben.

https://www.omroepwest.nl/nieuws/4513250/vogels-kijken-weer-enorm-populair-door-corona-hier-wat-tips-voor-beginners

Staatsbosbeheer meldt op haar website het volgende.

Vogelgriep, ook wel aviaire influenza of vogelpest genoemd, wordt veroorzaakt door griepvirussen. Vogelgriep is zeer besmettelijk voor pluimvee (kippen, eenden en kalkoenen) en wilde watervogels. Wereldwijd komen er verschillende vogelgriepvirussen voor. Sinds oktober worden dode watervogels, zoals zwanen en ganzen, in natuurgebieden gevonden. Het vogelgriepvirus is in heel Europa aanwezig.

Wat kun je als bezoeker van natuurgebieden doen als je dode of zieke vogels ziet ?

• Raak geen zieke en dode vogels aan en blijf uit de buurt van vogels die afwijkend gedrag vertonen. Vogels kunnen ongecontroleerde bewegingen maken of heel suffig ogen.
• Houd de hond aan de lijn. Honden kunnen ziek worden als ze in aanraking komen met dieren die vogelgriep hebben.
• Blijf op de paden. Probeer zoveel mogelijk de rust te bewaren in gebieden waar veel watervogels zijn. Hiermee voorkomen we de verstoring van watervogels en verkleinen we de kans op verspreiding.

Zie voor meer informatie de website van Staatsbosbeheer.

Peter Elfferich

In de periode van 2013-2015 is door ruim 2000 vogeltellers het veldwerk gedaan voor de Vogelatlas van Nederland. Omdat het duidelijk is dat de vogelbevolking in Nederland aan veranderingen onderhevig is worden door Sovon vogelonderzoek Nederland ieder jaar allerlei telprojecten gecoördineerd die veranderingen moeten registreren. Daarmee worden aantal trends en dichtheden berekend. Van een aantal soorten rond Delft zijn de laatste jaren de aantallen behoorlijk veranderd sinds het atlasproject. Zo zijn de weidevogels nog meer afgenomen en zijn de aantallen van algemene soorten als spreeuw, huismus en merel verminderd. Daarentegen is de cetti’s zanger verder toegenomen en lijkt er deze winter een invasie van vuurgoudhaantjes.

Sinds het verschijnen van de Vogelatlas is dan ook een nieuw telproject gestart: LiveAtlas. LiveAtlas geeft een actueel inzicht in trefkansen door het jaar heen, juist ook in de maanden waarin geen monitoring plaatsvindt. Meedoen aan LiveAtlas is een uitdaging voor iedere vogelaar. Of je nu een heel kilometerhok uitkamt of een rondje in je wijk loopt: elke soort telt. Ook de vogels die je alleen hoort zingen of roepen. En vogels die overvliegen. Door lijstjes bij te houden krijg je zelf een steeds beter beeld van (veranderingen in) het voorkomen van soorten in de gebieden waar jij actief bent.

Je kan op 3 manieren tellingen doen: zie ook de handleiding van Sovon.

De meest waardevolle telling is om in één uur alle vogels te tellen binnen één km-hok. Dit is vergelijkbaar met het atlaswerk.
Je kan ook een vrije route kiezen en langer dan een uur alle vogels tellen.
Tenslotte mag je ook een incomplete lijst invullen zolang je maar aangeeft dat de lijst incompleet is.

Belangrijk is dat je een inlogcode hebt voor Sovon en dat je de app Avimap download op mobiel of tablet en dat je GPS aanzet tijdens de telling.

Je kan de tellingen rond je eigen woonplek doen maar ook op iedere willekeurige plek in Nederland.

Zelf vind ik één uur tellen in een km-hok het prettigst omdat je precies weet wat er van je verwacht wordt. Wel merk ik dat één uur soms wat kort is om een heel km-hok te tellen zeker omdat het invoeren in de app in het begin wat tijd kost. Naast vogels is het ook mogelijk om zoogdieren, vlinders en libellen in te voeren. Na afloop kan je de aantallen uploaden naar de site van Sovon. Hier worden actuele overzichten per soort berekend over het land. Ook kan je alle waarnemingen direct exporteren naar waarneming.nl. Door regelmatig vaste km-hokken te tellen krijg je zelf, en ook Sovon,  een goed beeld van de ontwikkelingen van de soorten door het jaar heen.

Kijk eens op de site van Sovon naar de instructiefilmpjes van LiveAtlas en probeer eens een telling te doen. Naast een eigen lijstje bijhouden lever je ook een bijdrage aan het live bijhouden van de ontwikkelingen van vogelsoorten in Nederland.