Verslag lezing Mark Kras 9 januari 2025
Mark Kras, in zijn hoedanigheid van boswachter bij SBB, hield voor een groot aantal aanwezigen een lezing over ‘Hollandse Duinen’ . Dit is een groot gebied dat zich uitstrekt van de duinen bij Hillegom tot Hoek van Holland met als grens ongeveer de huidige A4 in het oosten. Het aantal medewerkers bij Staatsbosbeheer en andere beschermende organisaties is eigenlijk veel te laag voor zo’n groot gebied.

In zijn presentatie kwam de historie van het gebied vanaf Doggerland tussen Engeland en Europa, tot het volstromen van de Noordzee, zo’n 6000 jaar geleden kort aan bod. De botten van de oerbewoners van Doggerland kunnen nu nog gevonden worden op de Zandmotor bij Monster. De vissers hadden makkelijk te vangen voedsel door de aanwezigheid van reuzenalken, vogels die min of meer tam waren. Door een vulkaanuitbarsting bleven er slechts een paar over op een eilandje in de buurt van IJsland, maar door verzamelaars van rariteiten heeft ook die kleine populatie het niet gered. Nadat de Noordzee ontstaan was vormden zich vanaf het begin van onze jaartelling strandwallen van noord naar zuid en achter deze strandwallen was er voornamelijk water met af en toe droge gebieden. De Rijn was de grens van het Romeinse Rijk in onze streken. In de loop der eeuwen is er veel land gekomen met af en toe een grote overstroming. Met een groot aantal biotopen.
Nu kennen we het gebied als Nationaal Park Hollandse Duinen, waarin veel partijen met elkaar samenwerken. Er komen veel dieren in voor die we soms minder graag, maar vaak ook heel graag zien. Soms liggen zeehonden op het strand. Ook die werden door de vissers als voedsel gebruikt. In Katwijk noemde men een zeehond varken en het is daarom niet vreemd dat de achternaam Varkenvisser daar voorkomt! Vanaf ongeveer 1900 zijn er wereldwijd steeds meer ‘beschermde gebieden’ gekomen, maar de biodiversiteit is ongeveer in hetzelfde tempo afgenomen. Konijnen en fazanten werden geïntroduceerd door de mens en vanwege kastelen / buitenplaatsen met landgoederen kwamen veel nieuwe soorten in de duinen en daarachter terecht.

De gemeente Wassenaar is de gemeente met de hoogste biodiversiteit in Nederland dankzij de vele terreintypen. Meijendel is een gebied waar in de 17e eeuw boerenbedrijfjes en akkerlandjes in gebruik werden genomen. Met mest van afval van de visserij en menselijke uitwerpselen hielden ze zich min of meer staande. Begrazing door geiten leverde weer kleine veldjes met mest en ruimte voor een aantal planten- en diersoorten op. Vanaf 1850 ontstond een waterwingebied waar uitbreiding op volgde aan het einde van de vorige eeuw via toevoeging van rivierwater. Het zand filtert blijkbaar nog steeds in voldoende mate.
Mark leverde ons mooie plaatjes van bijzondere planten in de duinen [ goed zoeken!] en een heel klein paddenstoeltje dat groeit op de uitwerpselen van konijnen : de speldenprikzwam.
Mede dankzij de bunkers van de Atlantikwall zijn er ook bijzondere vleermuizen in het Nationaal Park Hollandse Duinen.
Aan het einde was er gelegenheid voor de bezoekers om folders mee te nemen met activiteiten van Staatsbosbeheer [ gebouw vlakbij het Malieveld en Haagse Bos] Ook een 20-tal tips voor bezoekjes en excursies in het Nationaal Park Hollandse Duinen. Waaronder: ga eens mee met een excursie van Vogelwacht of Staatsbosbeheer en houd altijd je hond aan de lijn!