Terwijl ik dit stuk begin te schrijven op eerste kerstdag zou ik eigenlijk een ‘kan het niet allemaal wat minder’-gevoel moeten hebben. Maar bij mij overheerste dit jaar het ‘ik wil alleen maar meer’-gevoel. Voor een twitcher is de kerstgedachte ver weg.

Nou weet ik ook wel dat het leven van een vogelaar niet alleen uit twitchen zou moeten bestaan maar ik kon de neiging om m’n levenslijst lekker lang te maken, niet onderdrukken. Toegegeven, het is een soort verslaving. Gelukkig wel een onschuldige, vergelijkbaar met postzegels verzamelen of Pokémon Go.

Driehonderd soorten

Een paar jaar geleden heb ik me ten doel gesteld om driehonderd verschillende vogelsoorten in Nederland gezien (of gehoord) te willen hebben. Van die driehonderd soorten zijn er ongeveer 220 algemeen of vrij algemeen aanwezig in Nederland. De tachtig andere zijn zeldzaam tot zeer zeldzaam (of in enkele gevallen extreem zeldzaam).

De tragiek van de twitcher is: hoe langer je lijst, hoe moeilijker het is om ‘m nog langer te maken. En hoe verder je moet rijden om je twitch te maken. Op een gegeven moment ga je alleen nog maar op zeldzame soorten af. Daar komt nog bij dat in de standaardtelling op waarneming.nl exoten en ontsnapte vogels (escapes) niet meetellen. Die komen hier oorspronkelijk niet voor. Na een recente aanpassing van de telmethode tellen ook ondersoorten niet meer mee. Daardoor werd de levenslijst van vogelsoorten In Nederland voor veel twitchers met vijf tot tien soorten ingekort. Dat werd niet met gejuich ontvangen.

In 2024 ben ik veel op pad geweest om bijzondere soorten te gaan bekijken. De ene twitch is de andere niet maar een twitchtripje is sowieso een gezellig uitje met gelijkgestemden. Als de bewuste zeldzaamheid al een paar dagen in beeld is, zal ie er morgen ook nog wel zitten. De vraag ‘Wie gaat er mee?’ levert dan een groepje fanatieke medevogelaars op die hopen een lifer aan hun lijst toe te kunnen voegen. Hoe soepel dat verloopt en of het überhaupt lukt, heeft dan wel effect op de sfeer. Maar gedeelde smart is halve smart.

De ‘zo, dat is snel!’-twitch

Een ‘zo, dat is snel!’-twitch (ook wel ‘flitstwitch’genoemd) kost weinig moeite: op het moment dat je op locatie bent, ziet de betreffende zeldzaamheid je al van verre aankomen. Voor de Siberische taling bij Sint-Pancras in december hoefden we alleen de auto achter een paar andere auto’s te parkeren, tien meter een drassig weiland in te lopen en de verrekijker de juiste richting op te houden. Wat een prachtige kleuren heeft deze taling!

Foto Siberische taling – Toine Andernach

In september ging het met de blonde ruiter bij Hoorn nog makkelijker: vanuit de auto zagen Alain en ik ‘m al op twintig meter afstand onder aan het dijkje foerageren. Dat leverde mooie foto’s op! Het ging een stuk makkelijker dan een paar jaar geleden toen er een in het gebied van de Vogelwacht was gesignaleerd. Die had ik gedipt.

Foto blonde ruiter – Toine Andernach

Voor de groene bijeneter in juli was de aanlooproute door de Amsterdamse Waterleidingduinen wat langer, maar eenmaal op de juiste plek aangekomen, werden we door een behulpzame twitchcollega direct gewezen op de bijna lichtgevend groene gloed op een tak vijftig meter verder. Wat een prachtig beest!

Foto groene bijeneter – Kees Mostert

De ‘hé kijk nou!’-twitch

Dat is de twitch ‘die je niet wist dat zou komen’. Eigenlijk is dat (volgens de definitie) geen echte twitch, want je bent er niet speciaal voor die soort op uit getrokken.
In oktober ging ik met Kees zeetrek bekijken bij de Maasvlakte. Een aantal ervaren zeetrektellers was al op de trektelpost en hield nauwkeurig in de gaten wat er vanuit het Noorden onze kant op kwam. We zagen Jan-van-Genten en roodkeelduikers maar ik wilde op zoek naar soorten met het woord ‘storm’ in hun naam. De stormmeeuw had ik natuurlijk al maar geen van de (pijl)stormvogel(tjes) stond nog op m’n lijst. Totdat iemand riep ‘grauwe pijl richting Zuid!’. Als snel had ik de donkere grauwe pijlstormvogel met zijn lange slanke vleugelpunten in de kijker. Dat was een mooi cadeautje.

De ‘ik moet NU weg!’-twitch

De bonte tapuit kwam in oktober uit de lucht vallen bij Delfgauw. Vroeg in de middag was ie al gezien, maar pas eind van de middag weer door meerdere anderen. Ik was om half zeven thuis en zag opeens de meldingen op waarneming.nl. Het werd al aardig donker dus ik werkte m’n eten naar binnen en zat na een kwartier in de auto. Gelukkig waren er nog een paar andere twitchers ter plekke en kon ik ‘m snel zien en vastleggen. Dat was maar goed ook want de volgende ochtend was ie alweer vertrokken.

Foto bonte tapuit – Roy Schroor

De ‘ik ben hier toch niet blij mee’-twitch

In maart ging ik met Alain op pad naar Rhenen. Daar zouden we de zwartkoprietzanger kunnen zien. Na anderhalf uur vanaf de dijk turen naar het riet hadden we nog geen glimp kunnen opvangen van het beestje. Opeens roept Alain: ‘ja, ik zie ‘m!’ Terwijl ik tevergeefs probeer ‘m in de kijker te krijgen, hoor ik na drie seconden van Alain dat ie alweer weg is. Daarna heb ik ‘m nooit meer gezien, alleen nog gehoord. Dat was behoorlijk onbevredigend.

Ook onbevredigend zijn de soorten die je wel kunt herkennen maar die erg ver zitten of verstopt achter takken. De blauwvleugeltaling dreef ver weg op een plasje in de Dordtse Biesbosch en was nauwelijks te fotograferen, de Bonapartes strandloper bij Pannerden zat nog verder weg en de sperwergrasmus bij Berkheide liet zich vooral van zijn achterkant zien.

De ‘het is toch niet zo’n dag…’-twitch

Voor de dwergaalscholver in december bij Lelystad vertrokken we zo vroeg dat er nog maar een paar vogelaars ter plekke waren die de vraag ‘is ie al in beeld?’ niet met ‘ja’ konden beantwoorden. De dag mondde uit in een gezamenlijke zoektocht met spannende elementen die uren duurde. Zie het artikel op https://www.vogelwachtdelft.nl/home/?p=13910 voor het verslag van deze twitch. Dit was nummer 300!

De ‘dat hebben wij weer…’-twitch

Het dieptepunt voor de twitcher is de mislukte twitch ofwel ‘de dip’. Vol goede moed gingen we op pad om de buffelkopeend bij Almere te gaan bekijken. De meeste waargenomen buffelkopeenden zijn uit siervijvers ontsnapte exemplaren. En die tellen niet mee voor de ‘officiële’ lijsten. Maar deze buffelkopeend was waarschijnlijk helemaal op eigen gelegenheid uit Noord-Amerika komen vliegen, dus die moesten we gaan bekijken. Toen we aankwamen op de parkeerplaats bij de Pampushaven liepen ons al een paar twitchers tegemoet. Dat kan twee dingen betekenen: ze hebben de plas uren afgespeurd, maar geen eendje kunnen vinden, het werd te koud en ze waren er klaar mee. Of ze hebben het eendje uitgebreid kunnen bekijken en vastleggen en gaan nu met vijfhonderd foto’s naar huis. Dit keer bleek scenario één van toepassing. Van alle kanten bekeken we de grote groep kuifeenden en we vonden nog twee toppers. Maar het vrouwtje buffelkopeend met het donkere vlekje op de kop was niet te vinden.

Ook de waterrietzanger bij Zevenhuizen en de Pallas’ boszanger bij Burgh-Haamstede waren in geen velden of wegen te bekennen.

De gemiste ‘Fear-Of-Missing-Out’-twitch (FOMO-twitch)

Als twitcher kijk je regelmatig op waarneming.nl of er ergens in Nederland bijzondere soorten zijn gezien. Dat is niet zo slim als je er toch niet naartoe kunt want dan krijg je een niet te bevredigen FOMO-gevoel. En dat weet je dus wat je gemist hebt. Afgelopen jaar miste ik in ieder geval de blauwstaart in de Ganzenhoek, de woestijntapuit in de kop van Noord-Holland (toen zaten we op Texel) en de bruine klauwier omdat dat toch wat te ver weg was.

De ‘jippie joechee’-twitch ofwel CMF (Cosmic Mindf*cker)

Maar er waren ook hoogtepunten in het afgelopen jaar: we ontvingen een paar extreem zeldzame bezoekers die zelfs nog nooit eerder in Nederland waren waargenomen. Alle twitchers in binnen- en buitenland waren in rep en roer van de roetvliegenvanger in de Ganzenhoek (zie het artikel op https://www.vogelwachtdelft.nl/home/?p=13660 ). We hadden op dezelfde dag ook nog tijd om de zeldzame bosgors in de Amsterdamse Waterleidingduinen te gaan bekijken.

Als klap op de vuurpijl kwamen begin januari 2025 ook de Pacifische parelduiker (bij Neeltje Jans) en de brileider (bij Texel) nog langs waar een paar duizend vogelaars op af kwamen. Hoe zeldzaam wil je het hebben?

Het was een mooi twitchjaar, ook dankzij het fijne gezelschap van mede-twitchers Alain, Frans, Gerard, Gert-Jan, Karine, Kees, Marc, Mark en Raymond.

Foto Pacifische parelduiker – Gert-Jan Bohm

Foto brileider – Toine Andernach