Lees wat er nu op Instagram gedeeld wordt over de Vogelwacht Delft
‘Less is more’ is vaak waar: hoe korter een verhaal en hoe dunner een boek, hoe beter het wordt. Maar dat geldt niet voor de vogelboeken die ik in de kast heb staan. De een is nog dikker en mooier dan de ander. Ik zal er hier vijf de revue laten passeren. Misschien is dit een leuke uitnodiging om ook je favoriete vogelboek te bespreken?
In de jaren ‘70 was ik enthousiast lid van Natuurwacht Bommelerwaard en trok ik iedere twee weken de natuur in onder begeleiding van de zeer actieve excursieleider Ton van Balken. Ik gaf er zelfs mijn lidmaatschap van de voetbalvereniging voor op toen bleek dat het vanwege de samenvallende tijden niet meer allebei kon. In die tijd bladerde ik regelmatig door een vogelboek dat Ton in zijn kast had staan en kon ik mijn ogen niet af houden van de prachtige vogelillustraties. En wat een mooi toeval dat Mark zijn boekenkast ging leegruimen, ik daarin gratis mocht shoppen en toen ook dit boek tegenkwam! Het beste vogelboek, het kleinste in deze lijst, maar met voor mij de grootste sentimentele waarde.
Readers Digest (1971). Het beste vogelboek. Amsterdam: Uitgeversmaatschappij The Reader’s Digest NV.
483 pagina’s, 3,8 cm dik, 1,6 kilo zwaar
Van de jaren ’70 direct naar de jaren ’20: toen Annemieke me enthousiast over dit pas verschenen boek vertelde, werd ik hebberig. Dan wordt bol.com mijn beste vriend. En ik heb er geen moment spijt van gehad. All the birds of the world: 968 bladzijden vol met bijna 21.000 afbeeldingen van alle meer dan 11.000 vogels die er op onze aardkloot te vinden zijn. Als je ze zo bij elkaar ziet, is het gewoonweg niet te geloven dat al die vogels bestaan. 156 soorten koekoeken, 256 spechten en 379 kolibries. Niet te bevatten! Als je je wilt onderdompelen in de wondere wereld van vogels en je door zoveel schoonheid wilt laten overrompelen, dan moet je dit boek in de kast hebben staan (En nee, ik heb geen aandelen).
del Hoyo, J. (2020). All the birds of the World. Barcelona: Lynx Edicions.
968 pagina’s, 4,9 cm dik, 4,0 kilo zwaar
En dan naar een nog zwaarder en minstens zo bijzonder boek. Toen het net uit was (in 2014) had ik het al eens in zijn grootste versie bij Huijser zien liggen: 12,5 kilo zwaar en 9 cm dik. En een paar jaar later wees Peter me weer op Nederlandsche Vogelen, een reeks van vijf delen uit de jaren 1770-1829, in één boek samengepakt. Er was inmiddels ook een iets kleinere versie uitgekomen die ik direct aanschafte. En wat een lust voor het oog! Het boek is geïllustreerd met 250 prachtige met de hand ingekleurde prenten en van veel vogels wordt het uiterlijk, gedrag en voorkomen beschreven. Het boek geeft een bijzonder tijdsbeeld want je leest ook hoe lekker of vies sommige soorten zijn en dat je ze pas echt goed kunt determineren en tekenen als je ze eerst hebt geschoten.
Nozeman, C. & Sepp, C. (Herdruk 2015). Nederlandsche Vogelen 1770-1829. Tielt, België: Lannoo, Den Haag: KB.
832 pagina’s, 6,8 cm dik, 5,2 kilo zwaar
Een geheel ander boek, maar minstens zo indrukwekkend is het Verklarend etymologisch woordenboek van de Nederlandse vogelnamen. Dit boek is het resultaat van jarenlang monnikenwerk door Klaas Eigenhuis. Hij zocht van alle in Nederland voorkomende vogels uit hoe ze aan hun Nederlandse of Friese naam zijn gekomen. Ook volksnamen komen daarbij aan bod. Dat heeft geresulteerd in een encyclopedisch woordenboek, waarin per item uitgebreid wordt ingegaan op de herkomst en etymologie van vogelnamen. Alles wat er te weten is over vogelnamen, staat er in. Een perfect naslagwerk dat als basis voor mijn boek Baardman en boterkontje, de vogel en zijn naam heeft gediend.
Eigenhuis, K.J. (2004). Verklarend en etymologisch woordenboek van de Nederlandse vogelnamen. Amsterdam: Stichting Dutch Birding Association.
670 pagina’s, 4,8 cm dik, 1,8 kilo zwaar
Over monnikenwerk gesproken: dit boek is tot stand gekomen na drie jaar lang veldwerk door meer dan 2000 vogelaars om het voorkomen van vogels in Nederland in kaart te brengen. Voor iedere soort is op een of meerdere kaartjes van Nederland aangegeven waar ze zijn waargenomen, voor zover van toepassing als broedvogel of als wintergast. En vaak staat er ook een kaartje bij met het voorkomen in de vorige atlas, zodat je een ontwikkeling kunt zien. De meest recente versie van de Vogelatlas van Nederland is de vierde in 40 jaar. Erg indrukwekkend wat je met zoveel betrokken vogelaars kunt bereiken!
Sovon Vogelonderzoek Nederland (2019). Vogelatlas van Nederland. Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers.
640 pagina’s, 4,8 cm dik, 3,7 kilo zwaar