Volg ons op Facebook
Lees wat er nu op twitter getweet wordt over de Vogelwacht DelftOnze sponsors
Vogelwacht Delft en Omstreken op Herfstmarkt Rijswijk – zaterdag 5 oktober a.s.
De Vogelwacht zal met een stand present zijn op de Herfstmarkt te Rijswijk aanstaand zaterdag 5 oktober. Het plein voor Museum Rijswijk zal worden omgetoverd tot een groene najaarsmarkt. Naast informatie over vogels vind je er onder meer bijzondere bollen, biologische najaarsplanten en verse honing. De Compostbakker neemt met zijn Compostcircus de kinderen mee in de ondergrondse wereld van de wilde tijgerworm en monsters met miljoenen poten. Verder kunnen kinderen hun eigen grondgriezel maken van (schoon) afval onder begeleiding van vrijwilligers van de Zwerfafvalbrigade en de Groene Karavaan.
Het platform Groen in Rijswijk heeft de afgelopen jaren nadrukkelijk de Vogelwacht Delft gevraagd haar te ondersteunen bij haar plannen Rijswijk groener en vogelvriendelijker te maken. Zo is de stadsvogeladviseur voor Delft nauw betrokken bij het realiseren van maatregelen voor de huiszwaluw en de huismus in de nieuwbouwwijk Rijswijk Buiten (Sion). Op deze manier geven we invulling aan onze doelstelling om ook de omstreken van Delft vogelrijker te maken en inwoners hiervoor te enthousiasmeren.
Informatie Herfstmarkt
Locatie: Museum Rijswijk
Tijdstip: 10.00 – 15.00
Flyer lezingenseizoen 2019 – 2020
Ook het komend jaar kunt u weer genieten van een zestal lezingen georganiseerd door de gezamenlijke lezingencommissie van IVN, KNNV en VWD. Via onderstaande link kunt u de flyer downloaden.
Flyer lezingen 2019 - 2020
Hoe komt de putter aan zijn naam?
Een pieper piept, een kruiper kruipt en een duiker duikt. Maar wat doet een putter dan? Een putter put. Huh? Nou ja, niet van nature maar in een kooitje en door mensen geleerd.
En daar begonnen we al heel lang geleden mee. Al sinds de Romeinen in de 1ste eeuw na Christus weten we dankzij Plinius de Oudere dat putters konden leren hun eigen water omhoog te takelen (te putten). Plinius schreef vrij vertaald:
“De kleine Distelvinken doen wat men hen leert en dat niet alleen met hun stem maar ook met hun snavel en pootjes die ze in plaats van handen gebruiken.”
Putters konden in hun zogenaamde puttershuis met een klein emmertje water putten door met hun snavel aan een kettinkje te trekken en dat met hun pootjes vast te houden. Sommige huisjes hadden ook een wagentje met voer dat ze naar binnen konden trekken. Een puttershuis zag er in de 17de eeuw zo uit:
Sinds 1640 komt de naam putter in het Nederlands voor (en sinds 1555 onder de naam petter). Oorspronkelijk werd die naam alleen gegeven aan de gekooide putters en bleef de naam distelvink (al teruggevonden als distelvinc rond 1240) bestaan voor de in het wild levende vogels (WNT). Dus putter heeft in ieder geval een betekenis gekregen die samenhangt met zijn vaardigheid om water te putten. En in het Engels is dat trouwens nog duidelijker: daarin vinden we de volksnaam water-drawer.
Eigenhuis (2004) vraagt zich echter af of dit ook de oorspronkelijke betekenis is van zijn naam. Het gebeurt namelijk vaker dat vogelnamen ‘onder het volk’ een andere interpretatie krijgen door allerlei nieuwe ontwikkelingen of gebeurtenissen en dat de oude betekenis verwatert en uiteindelijk niet meer bekend is.
Eigenhuis denkt daarbij aan een afleiding van het Middelnederlandse puederen (wroeten) waardoor putter de betekenis van peuter(aar)tje krijgt. Een verklaring voor deze mogelijke betekenis zou dan kunnen zijn dat putters te vinden zijn op distels waarvan ze zaden proberen los te peuteren. Maar we kunnen dit niet met zekerheid zeggen.
En nu bent u vast ook benieuwd hoe ’t zit met die andere vogelnamen die eindigen op -er: als de putter put, eidt dan de eider, fraat de frater, ruit de ruiter, reigt de reiger, sperwt de sperwer, topt de topper en lijst de lijster? Vast niet, maar we zoeken ’t uit!
Toine Andernach
Gebruikte bronnen
Anoniem, Ruit met een geketende vogel voor een vogelhuisje, 1650-1675, gebrandschilderd glas, 11,6 x 8,4 centimeter, Rijksmuseum te Amsterdam, op: https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken/objecten?q=ruit&p=13&ps=12&st=Objects&ii=6#/BK-LXXXI-L,150.
Eigenhuis, K.J. (2004). Verklarend en etymologisch woordenboek van de Nederlandse vogelnamen. Amsterdam: Stichting Dutch Birding Association.
Nozeman, C. & Sepp, C. (Herdruk 2015). Nederlandsche Vogelen 1770-1829. Tielt, België: Lannoo, Den Haag: KB.
Veen, P.A.F van, N. van der Sijs (1997). Etymologisch woordenboek. De herkomst van onze woorden. tweede druk, Utrecht/Antwerpen: van Dale Lexicografie, op: http://etymologiebank.nl/.
Verdaasdonk, C. (2018). Het puttertje van Carel Fabritius: functie en iconografie. Volkert Manuth Scriptie, Radboud Universiteit, Nijmegen.
Wilms, H. (2016). Wetenschappelijke namen van de Vogels van Europa, op http://www.wnve.nl.
WNT (1882-1998). Woordenboek der Nederlandsche taal. Bewerkt door M. de Vries en L.A. te Winkel (et al.). ‘s-Gravenhage: Nijhoff, op http://wnt.inl.nl/.
Koninklijke Bibliotheek
Excursie : Westlandse plassen
Op zaterdag 28 september 2019 van 07:00 tot ongeveer 16:00
Start Korftlaan tegenover de Papaver
Kosten € 0,07 per kilometer
Informatie en aanmelden op donderdag 26 september tussen 19:00 en 21:00 uur bij Gert van der Horn, ( 015 ) 285 28 02
We maken een keuze uit diverse vogelplekken rond Delft, en blijven dus lekker dicht bij huis. Tot de mogelijkheden behoren o.a. de Banken, een plasje langs de kust bij ’s Gravenzande waar zich rond deze tijd vaak watersnippen en diverse steltlopers/strandlopers en eenden ophouden. De Rietputten in Vlaardingen zijn mogelijk nog ontoegankelijk, maar we vinden alternatieven in de Broekpolder of de Aalkeetbuitenpolder (met kijkhut). Het waterreservoir bij de Wollebrand (Naaldwijk) biedt kans op o.a. waterral, kluut en kleine plevier. Her en der kans op rondtrekkende vinken, piepers, tapuiten, strandlopers, kieviten en misschien goudplevieren. Vorig jaar zijn we begonnen aan de andere kant van Delft: de Groenzoom bij Pijnacker en de Berkelse Boezem. Kortom, een aanrader om mee te gaan!
Vogelwacht excursie op 7 september ’19 naar Stellendam
In de stromende regen, toch met z’n vieren op pad gegaan. Paula was wel gekomen, maar is weer naar huis gegaan, anders waren we met z’n vijven geweest. Een van ons was al half doorweekt bij aankomst, de anderen natte voeten. Dus de kachel aan en stomen maar… omdat het bleef regenen, eerst maar naar de overdekte hut op de Maasvlakte gegaan, waar vaak wel iets te zien is. Niet zo heel veel bijzonders en slecht te zien, toch wel leuk om een grote mantelmeeuw een krab op te zien peuzelen en later o.a. bij slag bergeend kleine zilverreigers , op hun grappige manier fouragerend. Natuurlijk de overal aanwezige cetti’s zanger en kleine zangvogels.
Al vroeg zaten we aan de koffie in Oostvoorne, iedereen was daar aan toe. Na de koffie binnendoor naar Rockanje, teveel regen voor de Stypse wetering, dan maar door naar de buitenhaven van Stellendam. Ook hier stroomde de regen te overvloedig om uit te stappen, dus op naar de nieuwe hut aan het Haringvliet Tij. Daar aangekomen werd het droog en via een leuk pad, op naar de nieuwe hut. Deze is werkelijk prachtig en heel mooi gelegen, grotendeels overdekt en ruim opgezet. De watersnippen waren van vlakbij mooi te zien, evenals oeverlopers en witte kwikstaarten. In het water, vooral eenden, zoals krakkers, 2 juveniele pijlstaarten en lepelaars. Genoeg om van te genieten, op de terugweg werden we attent gemaakt op een rondcirkelende boomvalk, een vrouwtje waarschijnlijk op zoek naar de juiste luchtstroom om zich mee te laten voeren… prachtig.
Omdat het nog droog was even terug naar de buitenhaven, waar we verrast werden door het spel van lucht en kleuren op het water. Aanvankelijk alles grijs, daarna toch kleur en ineens waren de vlakbij foeragerende lepelaars op kleur in blauw/ groen water. Grote groepen lepelaars , schatting enkele honderden. Op de strekdam zelf een aantal tapuiten die zich mooi lieten zien. De hoop was op reuzenstern, maar helaas ( thuisgekomen zie ik op waarneming dat er 2 wat verder de Kwade Hoek in waren gezien). Albert wilde toch wel even naar de Brouwersdam, maar helaas door allerlei surfactiviteiten was er weinig te zien. Wat steenlopers, scholeksters.
We zijn vroeg terug gegaan, omdat ieder het welletjes vond, dus rond 15:30 weer op de Korftlaan. Na een zeer natte, maar met 45 soorten toch een geslaagde dag. Tij houden we erin, misschien in combinatie met andere hutten daar vlakbij.
Gezien: Grote zilverreiger, kleine zilverreiger, blauwe reiger, kraai, kauw en ekster, knobbelzwaan veel aanwezig i.v.m. rui, bergeend, wilde eend, kuifeend ( Sluftermeer), krakeend, pijlstaart, kievit, tureluur, wulp, lepelaar, watersnip, oeverloper,scholekster, Canadese gans, grauwe gans, nijlgans, aalscholver, grote mantelmeeuw, zilvermeeuw, kokmeeuw en stormmeeuw, graspieper, heggenmus, koolmees, tjif tjaf, witte kwikstaart, groenling, spreeuw, boerenzwaluw, huiszwaluw, steenloper, grote stern, visdief, kleine strandloper, cetti’s zanger, fuut, tapuit, boomvalk en tot slot de meerkoeten.
Tot zover, voor herhaling vatbaar. Jannie de Jong.